David Hume (
-
)
ı
ve ünlü İngiliz filozofu. Temel eserleri: Atreatise of Human Nature Doğası Üzerine Bir Deneme, An Enquiry concerning Human Understanding Anlama Yetisi Üzerine Bir Soruşturma, Political Discourses Konuşmalar, The Natural History Religion Doğal Tarihi, An Enquiry Concerning the Principles of Morals İlkeleri Üzerine Araştırma
'da doğdu. Edinburgh Üniversitesi’nde tahsilini tamamladı, edebiyat ve hukukla ilgilendi. Kısa bir süre ticaretle uğraştı, daha sonra Fransa'ya gitti (1734) ve burada en önemli çalışması olan "İnsan Doğası Üstüne Bir İnceleme" (A Treatise of Human Nature-1739) adlı eserini hazırladı. İskoç bir asilzadeye özel öğretmen olarak hizmet ettiği kısa bir dönem dışında bütün hayatını bilimsel çalışmalar ile geçirmiştir. Yazılarının çoğunluğu felsefe, siyaset ve tarih üzerinedir. Ancak nüfus, para ve uluslararası ticaret konularında da birçok makale yazmıştır.
Temeller: insan zihninde olup bitenlere Newton’un deneysel yöntemini uygulayarak, yeni bir insan bilimi kurmayı ve geliştirmeyi öneren Huma, tüm iyi niyetine ve yüksek amaçlarına rağmen, İngiliz empirizminin temel tezlerini koruduğu için son çözümlemede kuşkuculuğa düşmekten kurtulamamıştır.
"Ahlak ve Siyaset Üstüne Denemeler" (Essays Moral and Political-1741-1742), "Ahlak Ilkeleri Üstüne Araştırma" (An Inquiry Concerning The Principles of Morals-1751) ve "Siyasi Söylevler" (Political Discourses-1752) adlı eserleri Hume'un bir filozof olarak ün kazanmasını sağladı. Edinburgh barosu kütüphane müdürlüğüne getirilen Hume, bu görevi sırasında yazmaya başladığı "İngiltere’nin Tarihi" (History of England-1754-1762) adlı eseri ile para ve şöhrete kavuştu. Paris'e elçilik katibi olarak gitti ve orada J.J.
ile tanıştı. İskoçya'da bir yıl kadar müsteşarlık yaptı. Ahlak ve teoloji alanındaki geleneksel
argümanları hakkındaki şüpheleri ve ampirik metodu tercih etmesi nedeniyle bütün fikirleri hakkında şüphe oluşturuldu. Hume’un felsefesi,
ampirizmine ve
'in idealizmine dayanır.
Hume aklın ilkelerini (özellikle de nedensellik ilkesini) alışkanlık ve tekrarın güçlendirdiği fikir (idea) bağlantıları olarak gördü. Hume buradan bilimsel yasaların gelecekle ilgili bir kesinlik taşıyamayacağı sonucunu çıkardı. Ayrıca
'in ben'inin sadece duyumların toplamı olduğunu bu toplamdan bir 'ben' (özne) çıkarılamayacağını iddia etti. Ahlak konusunda olması gerekenin (ought) olandan (is) çıkarılamayacağını öne sürdü. Mucizelerin imkansızlığını ve insan ruhunun bedenin ölümünden sonra varolamayacağını savundu. Hume bu argümanlarıyla
ve
en önemli temsilcisi oldu. Politikada muhafazakarlığı ve geleneğe bağlılığı savundu.
1769'da taşındığı
'da 1776 yılında öldü.
'ı, kendi deyişiyle, "dogmatik uykusundan uyandıran" düşünürdür. Yakın arkadaşı
de ondan çok etkilenmiştir.
Başlıca eserleri:
*A Treatise of Human Nature (1739-1740, İnsanın Doğası Üzerine Bir İnceleme)- Essays Moral, Political and Literary (1742, Ahlak, Siyaset, Yazın Denemeleri)
- An Enquiry Concerning Human Understanding (1751, İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Soruşturma, çev. Oruç Aruoba, Hacettepe Üniversitesi Yayınları)
- Political Discourses (1752, Siyasal Söylevler)
- History of England (1754-1762, İngiltere Tarihi)
Ölümünden sonra çıkan eserleri:
*Dinin Doğal Tarihi (Natural History of Religion) - Tabii Din Üzerine Diyaloglar (Dialogues on Natural Religion) (Din Üzerine Çev. Mete Tunçay, İmge Yayınları)
- İntihar ve Ruhun Ölümsüzlüğü Üstüne Deneme (On Suicide and On The Immortality of The Soul).
0 yorum:
Yorum Gönder